ΑΛΙΝΤΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ - 1977
Ταινίες μικρού μήκους

Το 1976, στη Γραμματεία του Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου οι σκηνοθέτες ταινιών μικρού μήκους
υπέβαλαν για συμμετοχή 52 αιτήσεις
κατέθεσαν για πρόκριση 40 ταινίες
η Προκριματική Επιτροπή απεφάσισε να συμμετάσχουν στο φεστιβάλ της παραγωγής 1976 18 ταινίες δηλ. το 45%

Λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των ταινιών μικρού μήκους της φετινής παραγωγής, μπορούμε να σχηματίσουμε τον παρακάτω πίνακα σε ποσοστά από αναγωγή στο σύνολο των ταινιών.


35 mm / 0,35%
16 mm / 0,65%

A/M / 0,48 %
Έγχρωμες / 0,52 %

ΜΕ ΥΠΟΘΕΣΗ / 0,65%
ΝΤΟΚΥΜΑΝΤΑΙΡ / 0,35%
ΚΙΝΟΥΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ / 0,00%

Κάνοντας μια σύγκριση με την περσυνή χρονιά διαπιστώνουμε:
1) Σχετικά με το πλάτος των ταινιών οι δείκτες των ποσοστών έχουν αντιστραφεί. Αυξήθηκαν οι ταινίες των 16 χιλ. και έχουν το δείκτη ποσοστού που παρουσίαζαν οι ταινίες των 35 χιλ. πέρσι. Ακριβώς όμοια οι ταινίες 35 χιλ. πού μειώθηκαν έχουν το δείκτη ποσοστών πού παρουσίαζαν πέρσι οι ταινίες 16 χιλ.
2) Σχετικά με το χρώμα οι δείκτες ποσοστών έχουν επίσης αντιστραφεί. Αυξήθηκαν οι έγχρωμες ταινίες.
3) Ο δείκτης ποσοστού των ντοκιμαντέρ, τη φετινή χρονιά, μειώθηκε αισθητά, από 35% πέρσι πέφτει στα 32% φέτος.
4) Κινούμενα σχέδια φέτος δεν έχουμε.

Ένα σημείωμα πού αναφέρεται στο σύνολο των ταινιών είναι τα παρακάτω:
Στις φετινές ταινίες υπερτερούν, με μεγάλη διαφορά ως προς τ'άλλα είδη, οι ταινίες με υπόθεση (φιξιόν).
Πολιτικά ντοκιμαντέρ έχουμε τρία, από τα όποια τα δύο αναφέρονται στη Κύπρο. Η ταινία "Δεν ξεχνώ" είναι αρκετά ενδιαφέρουσα, όχι μόνο για τα εκφραστικά της μέσα, αλλά και την προσπάθεια διείσδυσης στα γεγονότα. Το θετικό στοιχείο της ταινίας είναι το ψάξιμο πού επιχειρείται. Αξιοσημείωτο είναι ακόμα , πώς γυρίστηκε σε 8 mm, πράγμα που μπορεί και να καθορίζει (ίσως) τη θέση του σκηνοθέτη όταν χρησιμοποιεί τη κάμερα σαν όργανο ανάλυσης και καταγραφής.
Ταινίες κοινωνικό-οικονομικές έχουμε δυο με κέντρο αναφοράς τους Έλληνες μετανάστες στη Γερμανία. Η "Κοινότητα της Χαϊλδεβέργης" είναι μια ταινία γυρισμένη με γνώση για το αντικείμενο πού καταγράφει. Αδυναμία της ταινίας θα μπορούσε να θεωρηθεί πώς μονάχα καταγράφει και δεν αναφέρεται στο πλαίσιο συντεταγμένων πού καθορίζουν την εξελικτική πορεία του φαινομένου που μελετάει.
Στις ταινίες φιξιόν, γενικά, το επίπεδο είναι χαμηλό. Οι σκηνοθέτες μυθοποιούν βιωμένες καταστάσεις προσωπικού βεληνεκούς.
Οι καταστάσεις ή τα γεγονότα που γίνονται άξονας αναφοράς των ταινιών φιξιόν, σε μια ρεαλιστική τους αναπαράσταση δίνονται αυτόνομα και ξεκομμένα από το χώρο και τους φορείς πού τα εξέθρεψαν. Το ίδιο αποτέλεσμα έχουμε και όταν αυτά δίνονται μέσα από ένα σύστημα συμβόλων.

Στη πρώτη περίπτωση οι πληροφορίες είναι ψευδείς, ενώ στη δεύτερη περίπτωση δεν έχουμε πληροφορίες αφού η ερμηνεία των συμβόλων είναι αυθαίρετη, ενώ η ουσία που απεικονίζουν δεν έχει καμιά αυθαιρεσία.

Έτσι κέντρο αναφοράς κάθε ταινίας είναι ένα επιφαινόμενο, αγνοείται ότι είναι επιφαινόμενο, λαμβάνεται σαν βάθος πραγματικότητας και ερμηνεύεται μέσα από ένα άλλο επιφαινόμενο ώστε το αποτέλεσμα να’ ναι αναπαραγωγή. Μια αναπαραγωγή όμως δεν είναι άλλο πράγμα παρά μια φωτογραφία. Και στη πλειοψηφία τους οι ταινίες μικρού μήκους ήταν η φωτογραφία ενός επιφαινόμενου.

Η κατάδειξη αυτού του επιφαινόμενου δεν γίνονταν μέσα από ένα άθροισμα πληροφοριών, αλλά από μια συνεχή έμφαση και φωτογράφιση της αυτονομίας του.
Θα μπορούσε, λοιπόν, να διατυπωθεί πώς όχι μονάχα δεν δίνονται πληροφορίες στο θεατή, αλλά λείπουν και από τους δημιουργούς αυτές οι πληροφορίες.

Μια άλλη διαπίστωση είναι η διακεκομμένη αλληλουχία των πλάνων, που σαν αποτέλεσμα είχε το σπάσιμο μιας εννοιολογικής ολοκλήρωσης. Φτιάχνω πλάνα μεμονωμένα, δεν σημαίνει παρά έλλειψη γνώσης για το αντικείμενό μου, γιατί η γνώση εξυπακούει μια ενότητα των στοιχείων που χρησιμοποιώ. Πολλές φορές βλέπουμε να καταναλώνεται φιλμ πάνω σε στοιχεία που δεν πρόσθεταν. Μια ταινία μικρού μήκους, ακριβώς λόγω μήκους, θα πρέπει «ν’ανοίγει», να «ξεκοιλιάζεται» από τη πληροφοριοδότηση. Σε μια ταινία μικρού μήκους δεν υπάρχουν στιγμές ανάσας, χρόνοι νεκροί, αισθητικές ευφυολογίες που πλασαρίστηκαν κάτω από τον μανδύα και μιας τάχατες πρωτοπορίας και μιας τάχατες διάλυσης της ιδεολογίας.
Δεν πετυχαίνουμε καμιά διάλυση φωτογραφίζοντας τη διάλυση, απλά και χωρίς να το καταλαβαίνουμε την αναπαράγουμε.
Μέσα στο κεφάλι μας έχουμε ορισμένες στάσεις, απόψεις, ιδέες που διαμορφώνει μέσα μας ο κοινωνικός χώρος που ζούμε και αυτές τις αντανακλάσεις που αποφασίζουμε να τις κάνουμε ταινία τις εικονογραφούμε. Μια εικονογράφηση όμως δεν είναι ποτέ αποστασιοποίηση ενός θέματος που όλοι οι νέοι δημιουργοί προσπαθούν να πετύχουν.
Αντίθετα προς όλα αυτά είναι η κατασκευή της ταινίας «Μοναστηράκι». Έχουμε εδώ ένα πληθωρισμό από στοιχεία πραγματικότητας και η παρέμβαση του δημιουργού είναι να εννοιολογήσει το υλικό δομώντας αυτό το πλήθος των στοιχείων.

Όσο για τα εκφραστικά μέσα που χρησιμοποιούν στην πλειονότητά τους οι σκηνοθέτες ταινιών μικρού μήκους σχηματίζεται η εντύπωση ή πως βρισκόμαστε μπροστά σε μεγάλους δημιουργούς που καταργούν καθετί και δημιουργούν νέους κώδικες, που ακόμα δεν μάθαμε να διαβάζουμε, ή μπροστά σε ερασιτέχνες. Φυσικά, δεν συμβαίνει ούτε το ένα ούτε το άλλο και η αιτία βρίσκεται βέβαια κάπου αλλού: ο καταιγισμός αισθητικών πληροφοριών είναι τόσο μεγάλος που παρεμποδίζει μια αφομοίωση βασικών κανόνων. Δεν προλαβαίνουμε να οικειοποιηθούμε τίποτα και η μόνη διέξοδος είναι μια αποσπασματική μίμηση. Για να συντηρηθεί το φαινόμενο Τέχνη δεν έχει άλλη διέξοδο από το να ανανεώνει συνέχεια τους κώδικές του σαν άλλο ιερατείο όταν διαφυλάσσει αξίες που μόνο αυτό είναι σε θέση να θεσπίσει, αλλά και να «καταναλώσει».

Περισσότερο ενδιαφέρει τους σκηνοθέτες μια τεχνική αρτιότητα στη γραφή τους και λιγότερο εάν αρθρώνεται αυτή η γραφή σε σημασίες.
Ένα τράβελλινγκ ενδιαφέρει περισσότερο να μη κουνιέται παρά εάν η χρήση του είναι σωστή για την άρθρωση μιας σημασίας.
Η μηχανή κινείται μονάχα γιατί έχει και αυτή τη δυνατότητα.
Το μέγεθος των πλάνων μπορεί ναναι αυτό που είναι, αλλά και οποιοδήποτε άλλο. Το γιατί και πως πρέπει να’χει αυτό το μέγεθος, τι δηλώνει, κ.λ.π. δεν δίνεται η εντύπωση πως έχουν ερευνηθεί.

Γι' αυτούς τους λόγους η ταινία "Νικόλας" μπορεί να θεωρηθεί σα δείγμα χωρίς ψεγάδια, που τα εκφραστικά κινηματογραφικά του μέσα μαρτυράνε μόχθο και μελέτη από τη μεριά του σκηνοθέτη. Για τον ελληνικό χώρο δεν θα ήταν καθόλου υπερβολικό να διατυπωθεί πως είναι μοναδικό δείγμα Ο Βερνίκος δούλεψε ένα χρόνο για μια ταινία μικρού μήκους και αυτό εξηγεί πάρα πολλά πράγματα όπως και το τι μπορεί να αποτελέσει μια ταινία μικρού μήκους.

Κλείνοντας θα μπορούσε να διατυπωθούν μερικές απόψεις για τη πορεία του είδους μικρό μήκος.

Αυτό όμως σημαίνει, πως γνωρίζουμε όλες εκείνες τις συνιστώσες πού θ' αναπτυχθούν μέσα στο κοινωνικό χώρο και θα καναλιζάρουν την αυριανή πορεία. Ένα είναι βέβαια, πως ο καλλιτέχνης αν δεν ενταχθεί σε φορείς κοινωνικής αλλαγής και επιμένει ν’ αναπαράγει τα ιδεολογήματά του, το αποτέλεσμα θα είναι — το αδιέξοδο και θα συντηρείται καταναλώνοντας τις σάρκες του.