ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ: «Ελληνική κοινότητα της Χαϊδελβέργης»

Βέβαιο είναι ότι ο Λευτέρης Ξανθόπουλος δεν θα μπορούσε να φανταστεί το πόσο χρήσιμο θα αποδεικνυόταν αυτό το, οπωσδήποτε, ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ που γύρισε το 1976 στη Χαϊδελβέργη, αλλά από μια απρόσμενη κατεύθυνση, διαμετρικά αντίθετη από αυτή που στόχευε τότε ο ίδιος.
Η ταινία, όπως το λέει και ο τίτλος της, παρουσιάζει σκηνές από τη ζωή Ελλήνων στην περιοχή της ιστορικής πόλης της Χαϊδελβέργης. Καθώς και τις προσπάθειες τους να συστήσουν μιαν ένωση η οποία θα συγκεντρώνει τα μέλη καθώς και να προωθεί λύσεις σε προβλήματα της κοινότητας όπως αυτά της εκπαίδευσης των παιδιών των μεταναστών, ψυχαγωγίας, αλληλοϋποστήριξης κ.λ.π. Όπως είναι γνωστό, ύστερα από σχετική συνθήκη που υπογράφτηκε το 1958 μεταξύ της Ελληνικής Κυβερνήσεως και της Δυτικής Γερμανίας
Από τον επόμενο χρόνο άρχισε η μαζική μετανάστευση Ελλήνων για εργασία. Επρόκειτο για το δεύτερο κώμα ερήμωσης της επαρχίας από το παραγωγικό δυναμικό της Ελλάδας τον οποίο «πλεόναζε» κατά την εκδοχή της τότε Καραμανλικής Κυβέρνησης. Η φυγή αυτή κράτησε κοντά δυο δεκαετίες με προορισμούς, εκτός από Γερμανία, τα ανθρακωρυχεία του Βελγίου, την Αυστραλία και τον Καναδά.
Το υλικό του ντοκιμαντέρ του Ξανθόπουλου, όχι ιδιαιτέρων κινηματογραφικών αξιώσεων, είναι αντιπροσωπευτικό ως προς το περιεχόμενο του, δηλαδή την παρουσίαση των συνθηκών ζωής και των προβλημάτων, όπως τις εξιστορεί το δείγμα των ατόμων που μετέχουν στις λήψεις. Σήμερα είναι εύκολο να συμπεράνουμε την έκταση των ισχυρισμών και την αμφίβολη αντικειμενικότητά τους. Η υπερβολή, η σύμφυτη με τον ελληνικό εγωκεντρικό χαρακτήρα. Αυτά, όμως, συνιστούν και την πολυτιμότητα τούτου του ντοκιμαντέρ. Μας το επιβεβαιώνει το γεγονός ότι σήμερα η Ελλάδα είναι χώρα αθρόας και ανεξέλεγκτης υποδοχής «οικονομικών μεταναστών» από πλήθος χώρες, συχνά άγνωστης ταυτότητας. Αν λοιπόν, ένας π.χ. Αλβανός ένας Πακιστανός ή Αφρικανός γύριζαν ντοκιμαντέρ για τις συνθήκες της εδώ διανομής τους, θα ήταν αποκαλυπτική των πλεονεκτημάτων που απολάμβαναν οι δικοί μας στη Χαϊδελβέργη. Και ενώ το σχόλιο μας «μαυρίζει», από στεναχώρια, την καρδιά, στην εικόνα παρακολουθούμε μπυρίτσες, φούμες, ζάρια, χαρτάκι, τάβλι, και πολιτικολογούσα γκρίνια. Έτσι το πραγματικό χανόταν στο πληθωρικό άσχετο. Το μεγάλο τράβελινγκ κινηματογράφησης των τυποποιημένων, σε μορφή στρατώνων, σπιτιών των μεταναστών, αποκάλυπτε το ανοιχτό περιβάλλον, έξω από την πόλη, και άφθονο χώρο για τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα των γκαστμπαϊτερ. Αντίθετα, από πλήθος τηλεοπτικού υλικού γνωρίζουμε – και ντρεπόμαστε – για τις συνθήκες διαβίωσης των «ξένων» που ζουν στη χώρα μας. Ό, τι αναφέρεται εδώ αποδεικνύει την πολυτιμότητα, την κοινωνιολογική και την ιστορική, του ντοκιμαντέρ του Ξανθόπουλου. Σίγουρα πολλοί από τους πρώην μετανάστες της Γερμανίας θα είναι σήμερα αφεντικά «Αλβανών, Πακιστανών ή Αφγανών μεταναστών στην Ελλάδα.
Ίσως η καλύτερη στιγμή της ταινίας να είναι η γεμάτη τρυφερότητα σεκάνς με τις συνεντεύξεις των 10χρονων ελληνόπουλων. Όλα τους, συνεσταλμένα ή θαρρετά, έδιναν την φωτεινή εικόνα της ελπιδοφόρας αισιοδοξίας. Άλλη υπόσχεση για τον αυριανό κόσμο.